Ακολουθούν 5 ερωτήσεις και απαντήσεις με εκπρόσωπο του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, τον υπεύθυνο δηλαδή φορέα για την καταχώρηση ευρεσιτεχνιών στην Ελλάδα.
1. Πού μπορεί να απευθυνθεί κάποιος που θεωρεί πως η καινοτομία του χρήζει κατοχύρωσης;
Μία εφεύρεση έχει νομική προστασία μόνο όταν κατοχυρωθεί με Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας (ΔΕ) ή Πιστοποιητικό Υποδείγματος Χρησιμότητας (ΠΥΧ). Ο αρμόδιος φορέας για την απονομή αυτών των τίτλων προστασίας είναι αποκλειστικά ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ). Ο ΟΒΙ συστάθηκε το 1987 με σκοπό να συμβάλει στην τεχνολογική και βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας, παρέχοντας σημαντικές υπηρεσίες στο χώρο της βιομηχανικής ιδιοκτησίας, έχοντας διπλό ρόλο: αφενός να κατοχυρώνει τις εφευρέσεις και τα βιομηχανικά σχέδια χορηγώντας Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας και άλλους τίτλους προστασίας και αφετέρου να παρέχει τεχνολογική πληροφόρηση από Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο για τεχνικά, βιβλιογραφικά και άλλα στοιχεία.
2. Ποιες είναι οι διαδικασίες που ακολουθούνται για την ωρίμανση μιας καινοτόμου ιδέας ή κατοχύρωσής της με Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας;
Το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας (ΔΕ) είναι τίτλος προστασίας με ισχύ 20 χρόνων που χορηγείται στο δικαιούχο για επινοήματα νέα, με εφευρετική δραστηριότητα, τα οποία είναι επιδεκτικά βιομηχανικής εφαρμογής.
Η διαδικασία χορήγησης περιλαμβάνει:
- Την κατάθεση της αίτησης στον ΟΒΙ
- Προθεσμία 4 μηνών για τυχόν διορθώσεις ή συμπλήρωση ελλείψεων
- Έλεγχο για το “νέο” και την εφευρετική δραστηριότητα, σύνταξη έκθεσης έρευνας
- Προθεσμία 3 μηνών για παρατηρήσεις του καταθέτη στην έκθεση έρευνας
- Σύνταξη τελικής έκθεσης έρευνας
- Έκδοση Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας
Τα δικαιώματα που παρέχονται με το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας αποκτώνται και διατηρούνται σε ισχύ με την καταβολή αντίστοιχων τελών στον ΟΒΙ.
Το Πιστοποιητικό Υποδείγματος Χρησιμότητας (ΠΥΧ) είναι τίτλος προστασίας με ισχύ 7 χρόνων, που χορηγείται στο δικαιούχο για τρισδιάστατα αντικείμενα, με καθορισμένο σχήμα και μορφή, που δίνουν λύση σε τεχνικό πρόβλημα και διαθέτουν τα χαρακτηριστικά του “νέου” και βιομηχανικά εφαρμόσιμου.
Η διαδικασία χορήγησης περιλαμβάνει:
- Την κατάθεση της αίτησης στον ΟΒΙ
- Την προθεσμία 4 μηνών για τυχόν διορθώσεις ή συμπλήρωση ελλείψεων
- Έκδοση ΠΥΧ
Φυσικά, εκτός από την προστασία των καινοτόμων ιδεών που αφορούν την τεχνολογία υπάρχει και η δυνατότητα προστασίας των βιομηχανικών σχεδίων.
Πιστοποιητικό καταχώρισης σχεδίου ή υποδείγματος είναι ο τίτλος προστασίας που χορηγείται στον δικαιούχο για ένα σχέδιο ή υπόδειγμα που είναι νέο και έχει ατομικό χαρακτήρα. Η διαδικασία χορήγησης του πιστοποιητικού, είναι απλή και σύντομη:
- Μετά την πάροδο 4 μηνών από την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης και εφόσον είναι κανονική και πλήρης, ο ΟΒΙ
- εκδίδει το σχετικό τίτλο προστασίας. Η μέγιστη διάρκεια ισχύος του είναι 25 έτη (από την ημερομηνία κανονικής κατάθεσης της αίτησης), εφόσον ο δικαιούχος το επιθυμεί και τα τέλη ανανέωσης καταβάλλονται κανονικά (ανά πενταετία).
Τα δικαιώματα που παρέχονται με το πιστοποιητικό καταχώρισης σχεδίου και υποδείγματος αποκτώνται και διατηρούνται σε ισχύ με την καταβολή αντίστοιχων τελών στον ΟΒΙ.
Ολοκληρωμένες οδηγίες για την κατάθεση Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας, Διπλώματος Τροποποίησης και Πιστοποιητικού Υποδείγματος Χρησιμότητας μπορείτε να βρείτε εδώ (.pdf), ενώ οδηγίες για την απόκτηση Πιστοποιητικού Προστασίας για σχέδια και υποδείγματα βρίσκονται διαθέσιμες εδώ (.pdf).
3. Ποιος ο τυπικά απαιτούμενος χρόνος και το σύνηθες κόστος για την κατοχύρωση μιας πατέντας;
Η διαδικασία κατοχύρωσης είναι πολύ εύκολη και φιλική. Στην έδρα του ΟΒΙ στο Μαρούσι, λειτουργεί «Υπηρεσία Μιας Στάσης» με εξειδικευμένο προσωπικό για υποστήριξη των ενδιαφερομένων. Λεπτομέρειες για τη διαδικασία υπάρχουν στην ιστοσελίδα μας, www.obi.gr, αλλά υπάρχει και δωρεάν τηλεφωνική γραμμή 800.11.08.108 για την ενημέρωση του κοινού.
Στη διαδικασία χορήγησης Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας για μια εφεύρεση, όπως προαναφέρθηκε, εμπεριέχεται η σχετική έρευνα από εξειδικευμένους επιστήμονες, από αρχεία και στη συνέχεια συντάσσεται έκθεση έρευνας. Ο τυπικά απαιτούμενος χρόνος δεν υπερβαίνει τον ένα με ενάμιση χρόνο περίπου.
Τα δικαιώματα που περιέχουν οι τίτλοι προστασίας αποκτώνται και διατηρούνται σε ισχύ με την καταβολή αντίστοιχων τελών στον ΟΒΙ. Ενδεικτικά, το κόστος για την κατάθεση και τη χορήγηση ενός ΔΕ είναι συνολικά 275 ευρώ, ενώ το κόστος διατήρησής του σε ισχύ ξεκινάει από 54 ευρώ για τον 5ο χρόνο προστασίας και καταλήγει σε 472 ευρώ για τον 20ο χρόνο. Τα πρώτα 4 χρόνια προστασίας παρέχονται δωρεάν από τον ΟΒΙ με στόχο την ενίσχυση και ενθάρρυνση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας στην Ελλάδα. Συνολικά η κατοχύρωση και προστασία για 20 χρόνια μιας ευρεσιτεχνίας είναι της τάξης των 4.000 ευρώ που πληρώνονται βέβαια στη διάρκεια της εικοσαετίας.
4. Ποια τα χειροπιαστά οφέλη που μπορεί να αποκομίσει ένας νέος επιχειρηματίας από τις παραπάνω διαδικασίες; Θεωρείτε πως αξίζει να καταπιαστεί κανείς, ήδη από τα πρώτα του επιχειρηματικά βήματα, με την κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών; Μπορείτε να αναφέρετε κάποια σχετικά και ενδεικτικά παραδείγματα;
Αποτελεί πραγματικό όφελος για μια νέα επιχειρηματική πρωτοβουλία να υπάρχουν καινοτομικές ιδέες κατοχυρωμένες με Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας. Αποτελούν ένα «άυλο κεφάλαιο» λόγω δυνατότητας αφενός για αποκλειστική εκμετάλλευση και παραγωγή και, αφετέρου, με τη δυνατότητα αδειών εκμετάλλευσης σε τρίτους έναντι τιμήματος. Η έλλειψη κατοχύρωσης δίνει τη δυνατότητα αντιγραφής και εκμετάλλευσης από τον ανταγωνισμό. Ειδικά εκπαιδευμένα στελέχη του ΟΒΙ πραγματοποιούν ακόμα και επισκέψεις σε εταιρείες, με στόχο την ευρύτερη ενημέρωσή τους και την υποστήριξη στη διαμόρφωση της πολιτικής προστασίας των επινοημάτων τους, ανάλογα με τις δικές τους ιδιαιτερότητες και ανάγκες.
Για λόγους καθαρής δεοντολογίας, ο ΟΒΙ δεν είναι σε θέση να αναφέρει συγκεκριμένα παραδείγματα καινοτόμων προϊόντων που – κατοχυρωμένα με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας- πέτυχαν εμπορικά. Μπορούμε όμως να επισημάνουμε πως ό,τι χρησιμοποιούμε και μας περιβάλλει στην καθημερινή μας ζωή, μπορεί να είναι -και συνήθως είναι- προϊόν ευρεσιτεχνίας. Οι ευρεσιτεχνίες είναι μέρος της ζωής μας, στον τομέα της υγείας, της διατροφής, της διαβίωσης, της επικοινωνίας, της συγκοινωνίας, της διασκέδασης κ.λ.π., στοχεύουν δε στη διαρκή βελτίωση και ποιότητάς της. Σχεδόν όλα τα γνωστά και μη προϊόντα που χρησιμοποιούμε καθημερινά, είναι ευρεσιτεχνίες, κατοχυρωμένες είτε σε εθνικό είτε σε ευρωπαϊκό είτε σε διεθνές επίπεδο.
5. Ποιες οι τάσεις περί αριθμού κατοχυρώσεων ευρεσιτεχνιών στην Ελλάδα; Ποιο ποσοστό αυτών πραγματοποιείται από νέους επιχειρηματίες; Ποια η αίσθηση που αποκομίζετε από αυτά και αντίστοιχα στοιχεία;
Στην ελληνική πραγματικότητα, ο μεγαλύτερος αριθμός αιτήσεων για Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας προέρχεται από ιδιώτες. Έχει όμως παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια μια αξιοσημείωτη αύξηση του αριθμού των καταθέσεων που προέρχονται από εταιρείες και εκπαιδευτικά ιδρύματα. Στο χώρο των βιομηχανικών σχεδίων, συντριπτική πλειοψηφία των καταθετών παραμένουν οι ιδιώτες.
Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία για τα Φυσικά και Νομικά Πρόσωπα μπορούμε να αναφέρουμε ότι η αναλογία αιτούντων Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας είναι 10:1. Στη διδακτορική διατριβή που εκπονήθηκε στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης με θέμα «Η ευρεσιτεχνία ως Προπομπός της Επιχειρηματικής Καινοτομίας και Εφαλτήριο Ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα» από τον διδάκτωρα διδάκτωρ Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας Ηρακλής Γωνιάδη (.pdf), μπορεί κανείς να λάβει μια σαφή εικόνα της σημερινής επιχειρηματικής δραστηριότητας στο χώρο των εφευρέσεων.
Στελέχη του ΟΒΙ βρίσκονται στη διάθεσή σας για περισσότερες ερωτήσεις στα σχόλια, ενώ αν υπάρχει περαιτέρω ενδιαφέρον μπορούμε να προσκαλέσουμε κάποιο από αυτά σε επόμενες συναντήσεις μας.